Czym jest hipogonadyzm?
Hipogonadyzm występuje wtedy, gdy twoje gruczoły płciowe wytwarzają niewiele lub nie zawierają hormonów płciowych. Gruczoły płciowe, zwane również gonadami, są głównie jądrami u mężczyzn i jajników u kobiet. Hormony płciowe pomagają kontrolować drugorzędne cechy płciowe, takie jak rozwój piersi u kobiet, rozwój jąder u mężczyzn i wzrost włosów łonowych. Hormony płciowe odgrywają również rolę w cyklu menstruacyjnym i produkcji nasienia.
Hipogonadyzm może również być znany jako niedobór gonad. Można go nazwać niskim poziomem testosteronu w surowicy lub andropauzy, gdy zdarza się to u mężczyzn.
Większość przypadków tego stanu dobrze reaguje na odpowiednie leczenie.
Jakie są rodzaje hipogonadyzmu?
Istnieją dwa rodzaje hipogonadyzmu: pierwotny i centralny.
Pierwotny hipogonadyzm
Pierwotny hipogonadyzm oznacza, że nie masz wystarczającej ilości hormonów płciowych w swoim ciele z powodu problemu w gonadach. Twoje gonady wciąż otrzymują wiadomość, by produkować hormony z mózgu, ale nie są w stanie ich wyprodukować.
Hipogonadyzm centralny (wtórny)
W centralnym hipogonadyzmie problem leży w twoim mózgu. Twój podwzgórze i przysadka mózgowa, które kontrolują twoje gonady, nie działają prawidłowo.
Jakie są przyczyny hipogonadyzmu?
Przyczynami pierwotnego hipogonadyzmu są:
- zaburzenia autoimmunologiczne, takie jak choroba Addisona i niedoczynność przytarczyc
- zaburzenia genetyczne, takie jak zespół Turnera i zespół Klinefeltera
- ciężkie infekcje, w szczególności świnkę z udziałem jąder
- choroby wątroby i nerek
- niezstąpione jądra
- hemochromatoza, która ma miejsce, gdy organizm pochłania zbyt dużo żelaza
- narażenie na promieniowanie
- operacja narządów płciowych
Centralny hipogonadyzm może być spowodowany:
- zaburzenia genetyczne, takie jak zespół Kallmanna (nieprawidłowy rozwój podwzgórza)
- infekcje, w tym HIV
- zaburzenia przysadki
- choroby zapalne, w tym sarkoidoza, gruźlica i histiocytoza
- otyłość
- szybka utrata masy ciała
- niedobory żywieniowe
- stosowanie sterydów lub opioidów
- Operacja mózgu
- narażenie na promieniowanie
- uraz przysadki mózgowej lub podwzgórza
- guz w lub w pobliżu przysadki mózgowej
Jakie są objawy hipogonadyzmu?
Objawy, które mogą pojawić się u kobiet, obejmują:
- brak miesiączki
- wolny lub nieobecny wzrost piersi
- uderzenia gorąca
- utrata owłosienia na ciele
- niski lub nieobecny popęd seksualny
- mleczny wypływ z piersi
Objawy, które mogą pojawić się u mężczyzn, obejmują:
- utrata owłosienia na ciele
- utrata mięśni
- nieprawidłowy wzrost piersi
- zmniejszony wzrost penisa i jąder
- zaburzenia erekcji
- osteoporoza
- niski lub nieobecny popęd seksualny
- bezpłodność
- zmęczenie
- uderzenia gorąca
- Trudności z koncentracją
W jaki sposób diagnozuje się hipogonadyzm?
Lekarz przeprowadzi badanie fizyczne, aby potwierdzić, że twój rozwój seksualny jest na odpowiednim poziomie dla twojego wieku. Mogą badać masę mięśniową, owłosienie ciała i narządy płciowe.
Testy hormonalne
Jeśli twój lekarz uważa, że możesz mieć hipogonadyzm, najpierw sprawdzą poziom hormonów płciowych. Będziesz potrzebował badania krwi, aby sprawdzić poziom hormonu folikulotropowego (FSH) i hormonu luteinizującego. Twój przysadka mózgowa wytwarza te hormony reprodukcyjne.
Jeśli jesteś kobietą, testujesz poziom estrogenów. Jeśli jesteś mężczyzną, testujesz poziom testosteronu. Testy te są zwykle wykonywane rano, kiedy poziom hormonów jest najwyższy. Jeśli jesteś mężczyzną, Twój lekarz może również zlecić analizę nasienia w celu sprawdzenia liczby plemników. Hipogonadyzm może zmniejszyć liczbę plemników.
Twój lekarz może zlecić więcej badań krwi, aby potwierdzić diagnozę i wykluczyć wszelkie podstawowe przyczyny.
Poziom żelaza może wpływać na hormony płciowe. Z tego powodu lekarz może sprawdzić poziom żelaza we krwi, typowo obserwowany w hemochromatozie.
Lekarz może również chcieć zmierzyć poziom prolaktyny. Prolaktyna jest hormonem, który promuje rozwój piersi i produkcję mleka kobiecego, ale jest obecny u obu płci.
Twój lekarz może również sprawdzić poziom hormonów tarczycy. Problemy z tarczycą mogą powodować objawy podobne do hipogonadyzmu.
Testy obrazowania
Testy obrazowania mogą być również przydatne w diagnostyce. Ultradźwięki wykorzystują fale dźwiękowe do stworzenia obrazu jajników i sprawdzenia wszelkich problemów, w tym torbieli jajników i zespołu policystycznych jajników.
Lekarz może zlecić badanie MRI lub tomografię komputerową w celu sprawdzenia obecności guzów w przysadce mózgowej.
Jakie są metody leczenia hipogonadyzmu?
Leczenie kobiecego hipogonadyzmu
Jeśli jesteś kobietą, twoje leczenie będzie obejmować zwiększenie ilości żeńskich hormonów płciowych.
Twoja pierwsza linia leczenia prawdopodobnie będzie terapią estrogenową, jeśli wykonałeś histerektomię. Każda łatka lub pigułka może podawać dodatkowy estrogen.
Ponieważ zwiększony poziom estrogenu może zwiększać ryzyko raka endometrium, otrzymasz kombinację estrogenu i progesteronu, jeśli nie masz histerektomii. Progesteron może obniżyć ryzyko raka endometrium, jeśli bierzesz estrogen.
Inne terapie mogą być ukierunkowane na określone objawy. Jeśli masz zmniejszoną popęd seksualny, możesz otrzymywać niskie dawki testosteronu. Jeśli masz zaburzenia miesiączkowania lub kłopoty z zajściem w ciążę, możesz otrzymać zastrzyki hormonalnej ludzkiej choriogonadotropiny lub pigułki zawierające FSH, aby wywołać owulację.
Leczenie męskiego hipogonadyzmu
Testosteron jest męskim hormonem płciowym. Terapia zastępcza testosteronem jest szeroko stosowanym sposobem leczenia hipogonadyzmu u mężczyzn. Możesz otrzymać terapię zastępczą testosteronem:
- iniekcja
- łata
- żel
- romb
Zastrzyki hormonu uwalniającego gonadotropiny mogą powodować dojrzewanie lub zwiększać produkcję nasienia.
Leczenie hipogonadyzmu u mężczyzn i kobiet
Leczenie u mężczyzn i kobiet jest podobne, jeśli hipogonadyzm jest spowodowany guzem przysadki mózgowej. Leczenie kurczenia się lub usuwania guza może obejmować:
- promieniowanie
- lek
- Chirurgia
Jakie są perspektywy długoterminowe?
Dopóki nie jest to spowodowane przez uleczalny stan, hipogonadyzm jest stanem przewlekłym, który może wymagać leczenia przez całe życie. Twój poziom hormonów płciowych może się zmniejszyć, jeśli przerwiesz leczenie.
Szukanie wsparcia poprzez terapię lub grupy wsparcia może pomóc przed, w trakcie i po leczeniu.
