Kiedy jest zwykle diagnozowane SM?
Stwardnienie rozsiane (MS) jest przewlekłą chorobą zapalną ośrodkowego układu nerwowego.
Układ odpornościowy osób ze stwardnieniem rozsianym błędnie atakuje mielinę. Ta substancja pokrywa i chroni włókna nerwowe.
Uszkodzone mieliny tworzą blizny (zmiany chorobowe). W rezultacie powstaje luka komunikacyjna między mózgiem a resztą ciała. Same nerwy również mogą ulec uszkodzeniu, czasem trwale.
Według National Multiple Sclerosis Society ponad 2,3 miliona ludzi na całym świecie cierpi na stwardnienie rozsiane. To oznacza około 400 000 osób w Stanach Zjednoczonych, według Stwardnienia Rozsianego w Ameryce.
Możesz rozwinąć SM w każdym wieku. SM występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn. Częściej występuje u białych ludzi w porównaniu z osobami pochodzenia latynoskiego lub afrykańskiego i jest rzadkością u osób pochodzenia azjatyckiego i innych grup etnicznych.
Pierwsze objawy pojawiają się zwykle w wieku od 20 do 40 lat. W przypadku młodych dorosłych SM jest najczęstszą chorobą neurologiczną powodującą niepełnosprawność.
Wczesne objawy SM
Uszkodzenia mogą powstawać w dowolnym ośrodku ośrodkowego układu nerwowego, który obejmuje mózg i rdzeń kręgowy. Objawy zależą od tego, na które włókna nerwowe są narażone. Wczesne objawy są bardziej łagodne i przemijające.
Te wczesne objawy mogą obejmować:
- podwójna lub niewyraźna wizja
- drętwienie, mrowienie lub pieczenie w kończynach, tułowiu lub twarzy
- osłabienie mięśni, sztywność lub skurcze
- zawroty głowy lub zawroty głowy
- niezgrabność
- pilność moczu
Objawy te mogą wynikać z dowolnej liczby chorób, dlatego lekarz może poprosić o MRI, aby pomóc im w postawieniu właściwej diagnozy. Nawet na początku ten test może ujawnić aktywne zapalenie lub zmiany chorobowe.
Typowe objawy SM
Ważne jest, aby pamiętać, że objawy SM są często nieprzewidywalne. Żadne dwie osoby nie będą doświadczały objawów SM w ten sam sposób.
Z biegiem czasu może wystąpić jeden lub więcej z następujących symptomów:
- utrata wzroku
- ból oka
- kwestie równowagi i koordynacji
- trudności z chodzeniem
- utrata czucia
- częściowy paraliż
- utrata kontroli nad pęcherzem
- zaparcie
- zmęczenie
- zmiany nastroju
- depresja
- seksualna dysfunkcja
- ogólny ból
- Znak Lhermitte (pojawia się, gdy poruszasz szyją i czujesz, że szok elektryczny biegnie wzdłuż kręgosłupa)
- zaburzenia funkcji poznawczych, w tym problemy z pamięcią i koncentracją lub problemy ze znalezieniem właściwych słów do powiedzenia
Jak diagnozuje się SM?
Nie ma żadnych lekarzy testowych do diagnozowania SM. Po pierwsze, należy wyeliminować inne warunki.
Inne rzeczy, które mogą wpływać na mieliny to:
- infekcje wirusowe
- narażenie na toksyczne materiały
- ciężki niedobór witaminy B-12
- kolagenowe choroby naczyniowe
- rzadkie zaburzenia dziedziczności
- Zespół Guillain-Barré
Badania krwi nie mogą potwierdzić stwardnienia rozsianego, ale mogą wykluczyć jakieś inne warunki.
Kryteria diagnostyczne i powiązane badania
Aby lekarz mógł postawić diagnozę, należy potwierdzić obecność SM w co najmniej dwóch oddzielnych obszarach ośrodkowego układu nerwowego. To uszkodzenie musiało nastąpić w oddzielnych punktach czasowych.
Zgodnie z wytycznymi zaktualizowanymi w 2017 r., SM można zdiagnozować na podstawie tych ustaleń:
- dwa ataki lub zaostrzenia objawów (trwające co najmniej 24 godziny z 30 dniami między atakami) plus dwie zmiany
- dwa ataki, jedna zmiana i dowód rozpowszechnienia w przestrzeni lub lokalizacja zmiany
- jeden atak, dwie zmiany i dowód rozpowszechnienia w czasie lub znalezienie nowej zmiany od czasu poprzedniego skanu
- jeden atak, jedna zmiana i dowód rozpowszechnienia w przestrzeni i czasie
- nasilenie objawów lub zmian chorobowych i rozprzestrzenienie się w przestrzeni znajdującej się w dwóch z następujących: MRI mózgu, MRI kręgosłupa i płynu rdzeniowego
MRI będą wykonywane z barwnikiem kontrastowym i bez niego, aby zlokalizować zmiany i podkreślić aktywne zapalenie.
Płyn rdzeniowy jest badany pod kątem białek i komórek zapalnych związanych z, ale nie zawsze można znaleźć w ludziach, którzy mają stwardnienie rozsiane. Może również pomóc wykluczyć inne choroby i infekcje.
Twój lekarz może również zamówić wywoływane potencjały. W przeszłości używano sensorycznych potencjałów wywołanych i potencjału wywoływania słuchu w pniu mózgu. Aktualne kryteria diagnostyczne obejmują jedynie wizualne potencjały wywołane. W teście tym lekarz analizuje, jak twoje oczy reagują na naprzemienny wzór szachownicy.
Jakie są różne rodzaje MS?
Chociaż nigdy nie możesz mieć więcej niż jednego typu SM na raz, możliwa jest zmiana diagnozy z czasem. Są to cztery główne typy MS:
Zespół klinicznie izolowany (CIS)
CIS to pojedynczy stan zapalny i demielinizacja w ośrodkowym układzie nerwowym. Musiało to trwać 24 godziny lub dłużej.
Niektórzy ludzie, którzy mają CIS ostatecznie rozwijają inne typy SM, ale wielu nie. Szanse są większe, jeśli MRI pokazuje uszkodzenie w twoim mózgu.
Zwrotowo-remisyjne stwardnienie rozsiane (RRMS)
Według National Society Society około 85 procent osób z SM początkowo otrzymuje diagnozę RRMS. RRMS obejmuje wyraźnie określone nawroty, podczas których następuje nasilenie objawów neurologicznych. Nawroty trwają od kilku dni do kilku miesięcy.
Po nawrotach następuje częściowa lub pełna remisja, w której objawy są łagodniejsze lub nie występują. Podczas remisji nie ma postępu choroby.
RRMS jest uważany za aktywny, gdy masz nowy nawrót lub MRI wykazuje objawy aktywności choroby. W przeciwnym razie jest nieaktywny. Nazywa się to pogorszeniem, jeśli po nawrocie masz zwiększoną niepełnosprawność. W przeciwnym razie jest stabilny.
Pierwotne postępujące stwardnienie rozsiane (PPMS)
W PPMS następuje pogorszenie funkcji neurologicznej od początku. Nie ma wyraźnych nawrotów ani remisji. National Society Society szacuje, że około 15 procent osób ze stwardnieniem rozsianym ma ten typ w diagnozie.
Mogą również występować okresy zwiększonej lub zmniejszonej aktywności choroby, gdy objawy ulegną pogorszeniu lub poprawie. To kiedyś było nazywane postępująco-nawracającym stwardnieniem rozsianym (PRMS). Zgodnie z zaktualizowanymi wytycznymi, jest to obecnie uważane za PPMS.
PPMS jest uważany za aktywny, gdy istnieją dowody na nową aktywność choroby. PPMS z progresją oznacza, że z upływem czasu dochodzi do nasilenia się choroby. W przeciwnym razie jest to PPMS bez progresji.
Wtórne postępujące stwardnienie rozsiane (SPMS)
Gdy RRMS przechodzi do progresywnego MS, nazywa się SPMS. Podczas tego przebiegu choroba stopniowo staje się bardziej progresywna, z nawrotami lub bez. Ten kurs może być aktywny z nową aktywnością choroby lub nieaktywny bez aktywności choroby.
Co dzieje się po postawieniu diagnozy?
Podobnie jak sama choroba jest inna dla każdej osoby, tak samo jak leczenie. Ludzie ze stwardnieniem rozsianym zwykle pracują z neurologiem. Inne osoby w zespole opieki zdrowotnej mogą obejmować lekarza ogólnego, fizjoterapeutę lub pielęgniarki specjalizujące się w SM.
Leczenie można podzielić na trzy główne kategorie:
Leki modyfikujące chorobę
Leki te mają na celu zmniejszenie częstości i nasilenia nawrotów oraz powolnego postępu nawracającego MS:
Injectables
- Interferony beta (Avonex). Uszkodzenie wątroby jest możliwym działaniem niepożądanym, więc będziesz potrzebować regularnych badań krwi do monitorowania twoich enzymów wątrobowych. Inne działania niepożądane mogą obejmować reakcje w miejscu wstrzyknięcia i objawy grypopodobne.
- Octan glatirameru (Copaxone). Działania niepożądane obejmują reakcje w miejscu wstrzyknięcia. Do poważniejszych reakcji należą: ból w klatce piersiowej, szybkie bicie serca i reakcje oddechowe lub skórne.
- Daclizumab (Zinbryta). Jest to zarezerwowane dla osób, które nie zareagowały na inne metody leczenia. Skutki uboczne obejmują ciężkie uszkodzenie wątroby, stany odpornościowe i zdarzenia zagrażające życiu.
Leki doustne
- Fumaran dimetylu (Tecfidera). Możliwe działania niepożądane obejmują uderzenia gorąca, nudności, biegunkę i obniżoną liczbę białych krwinek.
- Fingolimod (Gilenya). Może powodować spowolnione bicie serca, więc tętno należy dokładnie monitorować po pierwszej dawce. Może również powodować wysokie ciśnienie krwi, ból głowy i niewyraźne widzenie.
- Teriflunomid (Aubagio). Potencjalne skutki uboczne to utrata włosów i uszkodzenie wątroby. Częste działania niepożądane to ból głowy, biegunka i uczucie mrowienia na skórze. Może również zaszkodzić rozwijającemu się płodowi.
Napary
- Alemtuzumab (Lemtrada). Ten lek może zwiększać ryzyko infekcji i zaburzeń autoimmunologicznych. Zwykle jest stosowany tylko wtedy, gdy nie ma odpowiedzi na inne leki.
- Natalizumab (Tysabri). Lek ten zwiększa ryzyko postępującej wieloogniskowej leukoencefalopatii (PML), wirusowego zakażenia mózgu.
- Mitoksantron (Novantrone). Ten lek jest stosowany w bardzo zaawansowanym stadium stwardnienia rozsianego. Może zaszkodzić sercu i jest związany z nowotworami krwi.
Żadne leki modyfikujące przebieg choroby nie okazały się skuteczne w leczeniu postępującego SM.
Leczenie zaostrzeń
Zaostrzenia mogą być leczone doustnymi lub dożylnymi kortykosteroidami, takimi jak prednizon i metyloprednizolon. Leki te pomagają zmniejszyć stan zapalny. Skutki uboczne mogą obejmować zwiększone ciśnienie krwi, zatrzymanie płynów i wahania nastroju.
Jeśli twoje objawy są poważne i nie odpowiadają na sterydy, możliwa jest wymiana osocza (plazmafereza). W tej procedurze płynna część krwi jest oddzielana od komórek krwi. Następnie miesza się go z roztworem białka (albuminą) i wraca do organizmu.
Leczenie objawów
W leczeniu poszczególnych objawów można stosować różne leki. Objawy te obejmują:
- dysfunkcja pęcherza lub jelit
- zmęczenie
- sztywność mięśni i skurcze
- ból
- seksualna dysfunkcja
Fizjoterapia i ćwiczenia fizyczne mogą poprawić wytrzymałość, elastyczność i problemy z chodzeniem. Uzupełniające terapie mogą obejmować masaż, medytację i jogę.
Jakie są prognozy?
Nie ma lekarstwa na SM, nie ma też wiarygodnego sposobu na ocenę jego progresji u osobnika. Leczenie może pomóc w radzeniu sobie z objawami. Wiele osób ze stwardnieniem rozsianym znajduje i uczy się, jak dobrze funkcjonować.
Niektóre osoby odczują kilka łagodnych objawów, które nie powodują niepełnosprawności. Inni mogą doświadczać większej progresji i wzrastającej niepełnosprawności. Niektóre osoby z SM ostatecznie stają się poważnie niepełnosprawne, ale większość ludzi tego nie robi. Średnia długość życia jest zbliżona do normalnej, a SM rzadko kończy się śmiercią.
