Czym jest szpiczak mnogi?
Szpiczak mnogi to rodzaj raka spowodowanego przez złośliwe komórki plazmatyczne w szpiku kostnym. Komórki plazmatyczne produkują przeciwciała, które pomagają organizmowi zwalczać infekcje. Jeśli masz szpiczaka mnogiego, twoje komórki plazmatyczne produkują niezdrowe przeciwciała zwane białkami monoklonalnymi (białka M). Nagromadzenie w organizmie białek M może uszkodzić narządy takie jak nerki i wątroba.
Ryzyko rozwoju szpiczaka mnogiego wzrasta wraz z wiekiem. Ryzyko jest również wyższe dla:
- mężczyźni
- Afroamerykanie
- osoby z historią gammapatii monoklonalnej o nieokreślonym znaczeniu (MGUS)
Jeśli masz MGUS, białka M są we krwi, ale nie masz choroby.
Szpiczak mnogi może powodować różne objawy, w tym:
- ból kości
- zaparcie
- nudności
- utrata apetytu
- utrata masy ciała
- nadmierne pragnienie
W jaki sposób diagnozowany jest szpiczak mnogi?
Im wcześniej zostaniesz zdiagnozowany, tym szybciej będziesz mógł rozpocząć leczenie w celu opanowania objawów. Pomocne jest rejestrowanie występujących objawów. Im więcej informacji uzyskasz od swojego lekarza, tym lepiej. Lekarz może podejrzewać szpiczaka mnogiego po usłyszeniu o swoich objawach.
Jeśli jesteś we wczesnym stadium choroby, możesz nie mieć objawów. Po rutynowym badaniu fizykalnym nieprawidłowy wynik badania krwi może skłonić lekarza do dalszych badań. Twój główny lekarz może skierować Cię do lekarza specjalizującego się w chorobach krwi (hematolog) lub lekarza, który leczy raka (onkolog) w celu przeprowadzenia dalszych badań.
Twój lekarz może użyć kilku testów, aby postawić dokładną diagnozę. Oto, czego możesz się spodziewać:
Badania krwi
Aby zdiagnozować lub wykluczyć szpiczaka mnogiego, lekarz może zlecić badania krwi w celu sprawdzenia białek M wytwarzanych przez komórki plazmatyczne. To białko będzie we krwi, jeśli masz chorobę. Badanie krwi może również znaleźć mikroglobulinę beta-2, która jest innym nieprawidłowym białkiem.
Twój lekarz może również zlecić badania krwi, aby sprawdzić:
- wskaźnik sedymentacji erytrocytów (ESR)
- lepkość plazmy
- liczba krwinek
- poziom wapnia we krwi
- funkcja nerki
Próbka moczu
Twój lekarz może użyć próbki moczu w celu zdiagnozowania choroby. Analiza moczu może wykryć białka M w moczu. Ponieważ to białko może uszkodzić nerki, próbka moczu pomaga również lekarzowi sprawdzić, jak dobrze funkcjonują nerki.
Aspiracja szpiku kostnego i biopsja
Ponieważ komórki osocza znajdują się w szpiku kostnym, lekarz może zlecić biopsję szpiku kostnego i aspirację. Podczas tej procedury otrzymasz znieczulenie miejscowe. Lekarz włoży igłę do kości i wyjmie próbkę szpiku kostnego.
Biopsja i aspiracja są rutynowe podczas diagnozowania stanów obejmujących szpik kostny lub komórki krwi. Wyniki twojego testu również pokażą postęp choroby.
Testy obrazowania
Twój lekarz może zlecić badania obrazowe, aby zajrzeć do twojego ciała. Testy obrazowania mogą pokazać problemy z twoimi kościami, takie jak otwory, które rozwijają się z powodu guza. Testy obrazowania mogą obejmować:
- RTG
- MRI
- tomografia komputerowa
- Skanowanie zwierzęcia
Co dzieje się po rozpoznaniu szpiczaka mnogiego?
Twój lekarz zdiagnozuje szpiczaka mnogiego po przejrzeniu wyników twoich testów laboratoryjnych, testów obrazowania i biopsji szpiku kostnego. Jeśli masz chorobę, następnym krokiem jest określenie zakresu choroby. Na podstawie uzyskanych wyników lekarz może zaklasyfikować chorobę jako stadium 1, stadium 2 lub stadium 3.
Diagnoza pierwszego stopnia to wczesny etap choroby. Oznacza to, że twoja perspektywa jest korzystniejsza niż diagnoza trzeciego stopnia. Diagnoza w stadium 3 wskazuje na agresywną formę choroby, która mogła już wpływać na twoje kości i narządy.
Istnieją dwa systemy służące do monitorowania szpiczaka mnogiego. Jednym z systemów jest Międzynarodowy system pomostowy (ang. International Staging System, ISS), który określa stan na podstawie twojego zdrowia i ilości mikroglobuliny beta-2 w krwioobiegu.
Można również użyć systemu klasyfikacji stadiów Durie-Salmon. System ten określa etap oparty na uszkodzeniu kości, produkcji białka M oraz poziomie hemoglobiny i wapnia we krwi.
Znajomość swojej fazy pomaga lekarzowi w podjęciu decyzji o najlepszym leczeniu. Jeśli jesteś na 1. etapie lub zdiagnozowano MGUS, leczenie może nie być konieczne w tym momencie. Nadal musisz być monitorowany. Wymaga to okresowych badań krwi i analizy moczu.
Jeśli jesteś na etapie 2 lub trzecim, leczenie może obejmować:
- chemoterapia
- kortykosteroidy, aby wzmocnić układ odpornościowy i zmniejszyć stan zapalny
- ukierunkowane leczenie farmakologiczne w celu niszczenia komórek szpiczaka
- przeszczep komórek macierzystych w celu zastąpienia niezdrowego szpiku zdrowym szpikiem
- radioterapia, aby zatrzymać wzrost komórek rakowych
Pytania do lekarza
Zadawanie lekarzowi właściwych pytań jest ważnym pierwszym krokiem po zdiagnozowaniu szpiczaka mnogiego. Uzyskanie wystarczającej ilości informacji pomoże kierować Twoimi kolejnymi krokami. Będzie to oznaczało posunięcie naprzód z najlepszym planem leczenia.
Przykłady pytań, które należy zadać swojemu lekarzowi to:
- Jakie jest twoje doświadczenie w leczeniu osób ze szpiczakiem mnogim?
- Jaki jest twój plan leczenia? W jaki sposób pomagasz określić kurs leczenia na podstawie jego preferencji?
- Jakie rodzaje badań klinicznych są dostępne dla osób ze zdiagnozowanym stadium 3?
- Jakie rodzaje lokalnych grup wsparcia są dla mnie dostępne?
- Czy będziesz moim głównym punktem kontaktu podczas leczenia?
- Czy będę musiał zobaczyć innych specjalistów, takich jak dietetycy czy fizjoterapeuci?
Radzenie sobie i wsparcie
Nie ma lekarstwa na szpiczaka mnogiego, ale z wczesną diagnozą i leczeniem możliwe jest wyleczenie. Po twojej diagnozie ważne jest również, aby mieć silny system wsparcia.
Porozmawiaj ze swoim lekarzem i dowiedz się jak najwięcej o tej chorobie.Poproś o informacje na temat dołączenia do grupy wsparcia, abyś mógł nawiązać kontakt z innymi osobami z tą chorobą. Możesz również rozważyć terapię indywidualną, aby nauczyć się strategii radzenia sobie ze stresem.
Bądź zajęty przyjemnymi zajęciami i pozostań aktywny. Robienie rzeczy takich jak chodzenie, ogrodnictwo, jazda na rowerze lub pływanie może również pomóc w utrzymaniu pozytywnej perspektywy. Ćwiczenie może wzmocnić układ odpornościowy i poprawić zdrowie psychiczne. Ale podczas gdy chcesz być aktywny, nie przesadzaj. Odpręż się, gdy jesteś zmęczony i poznaj swoje ograniczenia.
