Udar jest naruszeniem krążenia krwi w mózgu, które charakteryzuje się śmiercią komórek nerwowych. Corocznie udar powoduje 10-12% wszystkich zgonów rocznie i jest jedną z najczęstszych przyczyn niepełnosprawności. Ostatnie badanie wykazało, że bliscy pacjenci są odpowiedzialni za większość zgonów.
W jaki sposób bliscy ludzie pacjenta są związani z wynikiem udaru?
Większość udarów występuje w domu pacjenta, w którym znajdują się bliscy członkowie rodziny, którzy są zobowiązani do zapobiegania karetce pogotowia. Niestety pacjent i jego krewni często zgadzają się czekać i obserwować rozwój objawów.
Wielu pacjentów tęskni za „oknem możliwości”, w którym możliwa jest skuteczna terapia lizą. Jeśli udar występuje w pracy lub w obecności odległych znajomych lub nieznajomych, połączenie alarmowe jest szybsze.
Naukowcy mówią o „paradoksie udaru”, podobnym do zawału serca.
Neurolog Amar Dhand z Boston Women's Hospital zbadał to zjawisko, przeprowadzając wywiady ze 175 pacjentami z udarem mózgu.
Pacjenci, którzy przybyli zbyt późno do kliniki, często wcześniej komunikowali się z rodziną lub bliskimi przyjaciółmi. „Zobaczmy, jak się sprawy mają” i „lepiej, jeśli jutro pójdziesz do lekarza rodzinnego” - argumenty, które często pojawiały się u bliskich osób. Z powodu ignorancji i zaniedbania bliskich pacjenci otrzymywali wiele powikłań.
Według naukowców lekarze pierwszego kontaktu powinni mieć świadomość, że ci pacjenci, którzy są najbardziej chronieni społecznie, są najbardziej narażeni na śmierć.
Kiedy krewni powinni „włączyć alarm”?
Po wystąpieniu udaru obserwuje się zaburzenia funkcji mózgu. Różnią się bardzo w zależności od tego, która część mózgu cierpi na brak tlenu.
Często objawy są jednostronne. Wszystko zależy od tego, czy na lewej półkuli nastąpił udar, który wpływa na prawą stronę ciała, czy odwrotnie.
Typowe objawy udaru mózgu
- obustronny paraliż, osłabienie lub dyskomfort twarzy, ręki lub nogi;
- problemy z mową;
- niewyraźne widzenie;
- zawroty głowy, wymioty, nudności;
- brak równowagi;
- nagły silny ból głowy (wskazuje na krwawienie w mózgu).
Jakie komplikacje są możliwe przy nieterminowym leczeniu?
Udar jest poważną chorobą wymagającą natychmiastowego leczenia. Niektórzy pacjenci mają bardziej rozległe zmiany lub kurs, któremu towarzyszą powikłania. Czasami pacjenci nie pokonują ostrej fazy choroby i umierają w ciągu pierwszych tygodni.
Dla innych, po zakończeniu ostrej fazy, następuje poprawa - fakt, który daje powód do nadziei. Kiedy dochodzi do udaru mózgu, niektóre komórki mózgowe ulegają odwracalnemu uszkodzeniu, podczas gdy inne umierają. Komórki, które nie umierają, mogą wznowić pracę.
W ostrych fazach udaru występuje obrzęk wokół dotkniętych obszarów mózgu. Kiedy opuchlizna zmniejsza się, przywracane jest funkcjonowanie zdrowych obszarów mózgu.
Inne zdrowe obszary mózgu mogą zastąpić uszkodzone funkcje. Oczywiście szanse na wyleczenie różnią się w zależności od stopnia uszkodzenia i specyfiki dotkniętego obszaru.
Konsekwencje udaru u różnych osób są bardzo różne: niektórzy doświadczają jedynie łagodnych dolegliwości, które z czasem znikają. Inni doświadczają poważnych objawów przez miesiące lub lata.
Ogólnie tych, którzy przeżyli udar:
- 15% jest hospitalizowanych na oddziałach opieki długoterminowej;
- 35% ma ciężką niepełnosprawność i wyraźne ograniczenia w życiu codziennym;
- 20% potrzebuje pomocy w chodzeniu;
- 70% nie wraca do poprzedniej pracy.
Czasami występują nawet niewielkie formy tymczasowej utraty pamięci. W rzadkich przypadkach pacjenci nie mogą normalnie mówić ani rozumieć sytuacji. Jeśli pomoc jest za późno, pacjent umiera w 85% przypadków.
Od krewnych i bliskich przyjaciół wymaga się szybkiego reagowania na objawy wskazujące na udar. Brak reakcji może pociągać za sobą wysokie koszty i obowiązki związane z niepełnosprawnością osoby.
