„Skowronki” wstają o 6:00 i kładą się spać o 22:00, a „sowy” wstają o 17:00 i zasypiają o 7-8 rano. W ostatnich badaniach naukowcy przeanalizowali, którzy ludzie są najbardziej podatni na depresję. Wyniki zostały opublikowane w czasopiśmie Nature.
Jak „chronotyp” wpływa na osobę?
Chronotyp snu to preferowany czas na aktywność i relaks. Rozkład rodzajów snu jest taki sam na całym świecie: podąża za krzywą Gaussa z odpowiednimi skrajnościami po obu stronach. W okresie dojrzewania średnia wartość przesuwa się w kierunku późniejszego przebudzenia. Po okresie dojrzewania obserwuje się przesunięcie w kierunku wcześniejszego przebudzenia.
W tygodniu roboczym sowy gromadzą „uczucie snu”, które „kompensuje” w weekendy z powodu zwiększonego snu.
Z drugiej strony skowronki śpią równie długo podczas tygodnia pracy i weekendów. Sowy oczywiście żyją wbrew rytmowi w godzinach pracy i źle się przyzwyczajają.
W innym badaniu analizowano różnicę między snem w wakacje a po godzinach. Istniała także dodatkowa różnica między skowronkami i sowami: te pierwsze spały dłużej, zarówno na wakacjach, jak i na zewnątrz. To, czy wynika to z większego zapotrzebowania na skowronki, czy z innych powodów, nie jest jeszcze jasne.
Różnica między skowronkami i sowami tkwi w wewnętrznym zegarze każdej osoby. Te zegary wewnętrzne znajdują się w prawie każdym organizmie: są genetycznie zdeterminowane i niezmienione.
Wewnętrzny zegar synchronizuje procesy metaboliczne organizmu w każdej komórce. W ramach tak zwanego „chronotypowania” naukowcy próbują określić odpowiedni indywidualny czas ciała za pomocą analizy molekularnej komórek.
Co istnieje między chronotypem a depresją?
Badanie 40 000 uczestników wykorzystało dane zdrowotne od pielęgniarek. Naukowcy skupili się na badaniu czynników ryzyka dla kobiet z chorobami przewlekłymi. Analiza wykazała, że chronotyp ma znaczący wpływ na ryzyko depresji.
Według głównego autora badania wyniki wskazują na pewien związek między chronotypem a ryzykiem depresji. Aby lepiej zrozumieć te relacje, zespół przeanalizował dane 40 000 uczestników badania zdrowia pielęgniarskiego.
Kobiety były w każdym wieku, średnia wieku wynosiła 55 lat, a od 2009 r. Nie miały depresji. 37% uczestników nazwało się skowronkami, 53% - średnio zaawansowanymi, a 10% - sowami. Następnie kobiety były monitorowane przez 4 lata, sprawdzając, czy mają depresję.
Po uwzględnieniu czynników, które mogą przyczynić się do nastroju depresyjnego, analitycy stwierdzili, że „nocni ludzie” częściej żyją samotnie. Sowy również paliły częściej i miały niewłaściwy charakter snu. Larks miał o 12–27% mniejsze ryzyko wystąpienia depresji niż ci, którzy uważali się za typ pośredni.
Czy ryzyko depresji zależy od genów?
Genetyka odgrywa rolę w tym, czy dana osoba należy do skowronków czy sów. Niektóre badania wykazały, że niektóre geny wpływają na preferowany cykl snu i czuwania oraz ryzyko depresji. Jednak genetyka nie jest jedyną siłą napędową depresji.
Według naukowców światło dzienne znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia złego nastroju.
Ujawnienie roli wzorców światła i genetyki w łączeniu chronotypu z ryzykiem depresji jest ważnym kolejnym krokiem w badaniach.
Naukowcy zauważają, że chronotyp jest czynnikiem ryzyka depresji. Nie oznacza to jednak, że wszystkie sowy są skazane na zły nastrój. Chronotyp należy wziąć pod uwagę, jeśli chodzi o depresję, ale sam czynnik ma niewielki wpływ na ludzi.
Jeśli dzienny harmonogram wpływa na zdrowie psychiczne, eksperci zalecają jego dostosowanie. Jeśli dana osoba chce dobrze spać, ważne jest, aby uprawiać sport i przebywać w świetle dziennym tak długo, jak to możliwe. Proste, ale skuteczne wskazówki pomagają w naturalnym utrzymaniu energii i zdrowia psychicznego. W przypadku znacznych zaburzeń snu lub nastrojów depresyjnych zaleca się zasięgnięcie porady specjalisty.
