Wprowadzenie
Niektóre leki należy podawać we wstrzyknięciu lub infuzji dożylnej (IV). Oznacza to, że są wysyłane bezpośrednio do żyły za pomocą igły lub rurki. W rzeczywistości termin "dożylny" oznacza "do żyły".
Po podaniu dożylnym do żyły wprowadza się cienką plastikową rurkę zwaną cewnikiem dożylnym. Cewnik umożliwia lekarzowi udzielanie wielu bezpiecznych dawek leków bez konieczności zarzucania igłą za każdym razem.
W większości przypadków nie podasz sobie leku dożylnego. Chociaż możesz wziąć leki na infuzję samemu w domu, prawdopodobnie otrzymasz terapię od dostawcy opieki zdrowotnej. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się o dwóch głównych narzędziach stosowanych w administracji IV - standardowych liniach IV i cewnikach do żyły środkowej - w tym o tym, dlaczego są one używane i jakie są zagrożenia.
Zastosowania leków IV
Lek IV jest często stosowany ze względu na kontrolę, jaką zapewnia dawkowanie. Na przykład w niektórych sytuacjach ludzie muszą bardzo szybko otrzymywać leki. Dotyczy to nagłych przypadków, takich jak zawał serca, udar lub zatrucia. W takich przypadkach przyjmowanie tabletek lub płynów doustnie może nie być wystarczająco szybkie, aby wprowadzić te leki do krwioobiegu. Administracja IV z kolei szybko wysyła lek bezpośrednio do krwiobiegu.
Innym razem leki mogą być podawane powoli, ale stale. Podawanie IV może również być kontrolowanym sposobem podawania leków w miarę upływu czasu.
Niektóre leki mogą być podawane przez podanie dożylne, ponieważ jeśli zażywałbyś je doustnie (doustnie), enzymy w twoim żołądku lub wątrobie rozbijałyby je. Zapobiegłoby to działaniu leków, gdy są one ostatecznie wysyłane do krwioobiegu. Dlatego leki te byłyby o wiele bardziej skuteczne, gdyby zostały wysłane bezpośrednio do krwioobiegu po podaniu dożylnym.
O standardowych liniach IV
Standardowe linie IV są zwykle wykorzystywane do krótkoterminowych potrzeb. Na przykład, mogą być używane podczas krótkiego pobytu w szpitalu do podawania leków podczas operacji lub podawania leków przeciwbólowych, leków na nudności lub antybiotyków. Standardowa linia IV może być zwykle używana przez maksymalnie cztery dni.
Przy standardowym podawaniu dożylnym igła jest zwykle wkładana do żyły w nadgarstku, łokciu lub w tylnej części dłoni. Cewnik jest następnie popychany przez igłę. Igła jest usuwana, a cewnik pozostaje w twojej żyle. Wszystkie cewniki IV są zwykle podawane w szpitalu lub klinice.
Standardowy cewnik IV stosuje się w dwóch rodzajach podawania leku dożylnego:
IV push
IV "push" lub "bolus" to szybkie wstrzyknięcie leku. W cewniku wprowadza się strzykawkę, aby szybko wysłać jednorazową dawkę leku do krwioobiegu.
Infuzja IV
Infuzja dożylna to kontrolowane podawanie leków do krwioobiegu w miarę upływu czasu. Dwie główne metody infuzji dożylnej wykorzystują grawitację lub pompę do przesyłania leku do cewnika:
Infuzja pompy: W Stanach Zjednoczonych najczęściej stosowaną metodą jest infuzja pompy. Pompa jest podłączona do linii IV i wysyła leki i roztwór, taki jak sterylny roztwór soli, do cewnika w powolny, stały sposób. Pompy mogą być stosowane, gdy dawka leku musi być precyzyjna i kontrolowana.
Wlew kroplowy: Ta metoda wykorzystuje grawitację do dostarczania stałej ilości leku w określonym czasie. W przypadku kroplówki lek i roztwór kapią z torby przez rurkę do cewnika.
Rodzaje cewników do żył centralnych
Długotrwałe leczenie farmakologiczne, takie jak chemioterapia lub całkowite żywienie pozajelitowe, zwykle wymaga centralnego cewnika żylnego (CVC) zamiast standardowego cewnika IV. CVC wprowadza się do żyły w okolicy szyi, klatki piersiowej, ramienia lub pachwiny.
CVC mogą być używane przez dłuższy czas niż standardowa linia IV. Kod CVC może pozostać na miejscu przez kilka tygodni lub nawet miesięcy.
Trzy główne typy kodów CVC to:
Cewnik centralny wprowadzany obwodowo (PICC)
PICC ma długą linię, która wysyła leki z obszaru wkładania, poprzez naczynia krwionośne, aż do żyły w pobliżu serca. PICC zazwyczaj umieszcza się w żyle powyżej łokcia w ramieniu.
Tunelowany cewnik
Dzięki tunelowanemu cewnikowi leki mogą być wysyłane bezpośrednio do naczyń krwionośnych w sercu. Jeden koniec cewnika umieszcza się w żyle w szyi lub klatce piersiowej podczas krótkiej operacji chirurgicznej. Reszta cewnika jest tunelowana przez ciało, a drugi koniec przechodzi przez skórę. W tym celu cewnika można podać leki.
Wszczepiony port
Podobnie jak w przypadku tunelowanego cewnika, wszczepiony port wprowadza cewnik do żyły w szyi lub klatce piersiowej. To urządzenie jest również umieszczane podczas krótkiej operacji chirurgicznej. Ale w przeciwieństwie do tunelowanego cewnika, wszczepiony port znajduje się całkowicie pod skórą. Aby użyć tego urządzenia, dostawca opieki zdrowotnej wstrzykuje leki przez skórę do portu, który wysyła lek do krwioobiegu.
Leki typowo podawane przez IV
Wiele różnych typów leków może być podawanych przez IV. Niektóre z leków najczęściej podawanych tą metodą to:
- leki do chemioterapii, takie jak doksorubicyna, winkrystyna, cisplatyna i paklitaksel
- antybiotyki, takie jak wankomycyna, meropenem i gentamycyna
- leki przeciwgrzybicze, takie jak mykafungina i amfoterycyna
- leki przeciwbólowe, takie jak hydromorfon i morfina
- leki o niskim ciśnieniu krwi, takie jak dopamina, epinefryna, norepinefryna i dobutamina
- leki immunoglobulinowe (IVIG)
Skutki uboczne
Podczas gdy stosowanie leków IV jest ogólnie bezpieczne, może powodować zarówno łagodne, jak i niebezpieczne działania niepożądane. Leki podawane dożylnie działają na organizm bardzo szybko, więc działania niepożądane, reakcje alergiczne i inne efekty mogą wystąpić szybko.W większości przypadków pracownik służby zdrowia będzie obserwował pacjenta podczas infuzji, a czasem przez pewien czas. Przykłady skutków ubocznych IV to:
Infekcja
Infekcja może wystąpić w miejscu wstrzyknięcia. Aby zapobiec infekcji, proces podawania musi odbywać się ostrożnie przy użyciu jałowego (bez zarazków) sprzętu. Infekcja z miejsca wstrzyknięcia może również przeniknąć do krwioobiegu. Może to spowodować ciężką infekcję w całym ciele.
Objawy zakażenia mogą obejmować gorączkę i dreszcze, a także zaczerwienienie, ból i obrzęk w miejscu wstrzyknięcia. W przypadku jakichkolwiek objawów zakażenia należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.
Uszkodzenie naczyń krwionośnych i miejsca wstrzyknięcia
Żyła może zostać uszkodzona podczas wstrzyknięcia lub przy użyciu linii cewnika IV. Może to spowodować infiltrację. Kiedy to nastąpi, lek wycieka do otaczającej tkanki zamiast wchodzić do krwioobiegu. Infiltracja może spowodować uszkodzenie tkanki.
Podawanie IV może również powodować zapalenie żyły lub zapalenie żył. Objawy zarówno infiltracji, jak i zapalenia żył obejmują ciepło, ból i obrzęk w miejscu wstrzyknięcia. W przypadku wystąpienia któregokolwiek z tych objawów należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.
Zator powietrzny
Jeśli powietrze dostanie się do strzykawki lub torebki z lekiem dożylnym, a linia wyschnie, do żyły mogą dostać się pęcherzyki powietrza. Te pęcherzyki powietrza mogą następnie dotrzeć do serca lub płuc i zablokować przepływ krwi. Zator powietrzny może powodować poważne problemy, takie jak zawał serca lub udar.
Zakrzepy
Terapia IV może powodować powstawanie skrzepów krwi. Zakrzepy mogą blokować ważne naczynia krwionośne i powodować problemy, takie jak uszkodzenie tkanki lub śmierć. Zakrzepica żył głębokich jest jednym z rodzajów niebezpiecznych zakrzepów krwi, które może powodować leczenie IV.
Porozmawiaj z lekarzem
Podawanie leków IV jest szybkim i skutecznym sposobem przesyłania leków do krwiobiegu. Jeśli lekarz przepisał ci go, prawdopodobnie wytłumaczą cel i proces leczenia. Ale jeśli masz pytania, pamiętaj, aby zapytać. Twoje pytania mogą obejmować:
- Jak długo będę potrzebował leczenia IV?
- Czy mam wysokie ryzyko wystąpienia jakichkolwiek działań niepożądanych?
- Czy mogę otrzymywać leki dożylne w domu? Czy mogę dać to samemu?
