Echinokokoza jest rzadką chorobą pasożytniczą o przewlekłym przebiegu, która występuje w wyniku ekspozycji na ciało larwalnej postaci Echinococcus granulosus - robaka pasożytniczego. Pod wpływem tych pasożytów w ciele ludzkim rozwijają się jedno- lub wielokomorowe bąbelki pasożytnicze i rozwija się aktywność narządów, w których się rozwinęły.
Najczęściej robaki są zlokalizowane w wątrobie i płucach, jednak mogą również rozwijać się w innych narządach (mózg, nerki, serce), często z powodu rozwoju przerzutów. Echinokokoza może prowadzić do poważnych komplikacji, aż do inwalidztwa i śmierci. Liczba powikłań tej choroby sięga 30%. Spośród nich najcięższymi konsekwencjami są pęknięcie torbieli, co może prowadzić do uderzenia, podnoszenia ciężarów, szorstkiego dotykania. Pęknięcie torbieli objawia się ostrym zespołem bólowym, którego konsekwencjami może być reakcja alergiczna o różnym nasileniu, a nawet wstrząs anafilaktyczny.
Echinokokoza - przyczyny
Głównym źródłem choroby dla ludzi są psy domowe, z których kałem wydzielane są dojrzałe jaja pasożytów. Zanieczyszczają płaszcz i środowisko. Osoba zostaje zarażona poprzez kontakt z zarażonymi zwierzętami, zbieranie jagód i ziół lub używanie wody z zanieczyszczonych źródeł.
Echinokokoza - objawy
Objawy choroby zależą od liczby, wielkości i lokalizacji pęcherzyków echinokokowych. Najczęstsze to bąblowica wątroby (stanowią one od 60% do 80% chorób). Echinokokoza wątroby w początkowych stadiach objawia się nasileniem i umiarkowanym przerywanym bólem w prawym podżebrzu, czasem pokrzywką (z powodu alergii). W kolejnych stadiach choroba objawia się powiększoną wątrobą, wodobrzuszem, obrzękiem, żółtaczką.
Echinokokoza płuc objawia się uporczywym suchym kaszlem, krwiopluciem, bólem w klatce piersiowej. Przypadki echinokokozy innych narządów są rzadkie i mają objawy podobne do objawów nowotworów.
Echinokokoza - diagnoza
Do diagnozy choroby wykorzystuje się dane z historii epidemiologicznej, analizę objawów klinicznych i radiologicznych, wyniki badań alergologicznych (reakcja Casoni) i serologiczne, badanie plwociny i płynu opłucnowego (z pojawieniem się torbieli w jamie opłucnej). Ponadto diagnozę można uzupełnić metodami serologicznymi w celu wykrycia przeciwciał przeciwko klasom IgG echinococcus.
Podczas przeprowadzania badania klinicznego pacjenta lekarz musi pamiętać, że szorstkie obmycie ściany rozwiniętego pasożytniczego pęcherza może prowadzić do jego pęknięcia i nieprzewidywalnych konsekwencji. Echinokokowe nakłucie pęcherza jest możliwe tylko po laparotomii.
Echinokokoza - leczenie i zapobieganie
Echinokoki można usunąć tylko poprzez interwencję chirurgiczną. Operacja może mieć postać:
- radykalna echinokokektomia z całkowitym usunięciem torbieli echinokokowej, która nazywa się „hydatydem”;
- otwarcie torbieli, usunięcie płynu, hydatydu i błony, po czym uformowana wnęka jest szczelnie zszyta.
Rokowanie w tej chorobie zależy od lokalizacji torbieli, a także jej obecności lub braku w innych narządach oraz ogólnego stanu pacjenta. Pacjent, który miał bąblowicę wymaga obserwacji, która powinna trwać co najmniej 8 lat.
Zapobieganie bąblowicy polega na właściwej organizacji kontroli sanitarnej w rzeźniach; wykluczenie możliwości wykorzystania narządów zwierząt dotkniętych echinokokiem do karmienia psów; nadzór weterynaryjny psów, zwłaszcza domowych, oraz przestrzeganie zasad higieny osobistej w ich utrzymaniu.
